شروط ۱۲ گانه ضمن عقد که حتما باید بدانید

بر طبق اصل آزادی قراردادها، طرفین قرارداد می‌توانند در محدوده‌ی قانون و شرع، قرارداد خود را به نحو دلخواه تنظیم کنند و شروط و تعهداتی را که خلاف قانون نیست، در نظر بگیرند. ازدواج نیز یک قرارداد و عقد لازم‌الاجرا است که به موجب آن حقوق و تعهداتی برای زن و شوهر ایجاد می‌شود. برای برآورده شدن انتظارات طرفین، زوجین می‌توانند شروطی را نیز در نظر بگیرند و به صورت قانونی تعهداتی برای یکدیگر در ضمن عقد نکاح ایجاد کنند. یکی از امکاناتی که مقنن در اختیار زوجین قرارداده تا به واسطه آن قرارداد ازدواج را به شرایط مدنظر خود نزدیک‌تر کنند، شروط ۱۲ گانه ضمن عقد است.

این شروط به ایجاد تساوی در میان زن و شوهر کمک می‌کند و همه وکلا توصیه می‌کنند که بانوان از مرد بخواهند که این شروط را حتما در هنگام ازدواج امضا کنند. این موارد در آینده رابطه زوجین مانند تصمیم به طلاق توافقی مورد استفاده قرار خواهد کرد. در ادامه این مطلب به طور دقیق و کامل‌تر با شروط ۱۲ گانه ضمن عقد آشنا می‌شویم؛ همراه ما باشید.

شروط ضمن عقد در قانون مدنی

شروط ضمن عقد سند ازدواج، از سال ۱۳۶۰ توسط مقنن پیش‌بینی شد و این امکان را به طرفین داد تا با آگاهی و مطالعه شروط مذکور آن‌ها را هنگام عقد امضا کنند. البته بر اساس ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی، طرفین می‌توانند علاوه بر این شروط ۱۲ گانه ضمن عقد، شروط قانونی و شرعی دیگری را نیز هنگام ازدواج قبول و امضا کنند و با افزودن به عقدنامه به صورت الزام‌آور آن را اجرا نمایند.

بر طبق قانون مدنی، زن از حق طلاق ، تعیین محل سکونت و یا انتخاب شغل بدون رضایت همسر و … برخوردار نیست. بنابراین برای ایجاد برابری در ازدواج و حمایت مساوی از زن و مرد، شوهر هنگام ازدواج باید علاوه بر شروط ۱۲ گانه ضمن عقد، سایر حقوق برابر را نیز به همسر خود اعطا کند تا شرایط عادلانه‌ای در ازدواج ایجاد شود.

شروط ضمن عقد برای مردان با شروط ضمن عقد برای زنان متفاوت است و هر یک از طرفین می‌تواند برای دیگری در حدود قانون و تا جایی که خلاف مقررات نباشد، تعهدات و یا حقوقی در نظر بگیرد.

برای مثال زن می‌تواند اجازه تحصیل، اجازه کار و یا خروج از کشور را در هنگام ازدواج از همسر خود به عنوان شروط ضمن عقد دریافت نماید. البته لازم به ذکر است که شروط ضمن عقد نباید خلاف مقتضای عقد باشد. به عبارت دیگر شروطی که با فلسفه عقد مغایرت دارد، باطل است.

به طور کلی در ضمن همه قراردادها و عقود لازم، می‌توان شروطی را به عنوان شروط ضمن عقد درنظر گرفت که به واسطه الزام‌آور بودن قرارداد، آن شروط نیز لازم‌الاجرا می‌شوند. این امر در عقد ازدواج نیز صدق می‌کند. برای مثال زن می‌تواند از مرد برای طلاق وکالت بگیرد تا به موجب آن بتواند مانند همسرش در صورت عدم امکان ادامه زندگی مشترک از او طلاق بگیرد.

ارتباط با وکیل مهریه

بیشتر بخوانید: روش های توقیف اموال برای مهریه

شروط ۱۲ گانه ضمن عقد شامل چه مواردی است؟

شروط ۱۲ گانه ضمن عقد که در سند ازدواج به صورت چاپی ذکر شده و مرد و زن آن‌ها را امضا می‌کنند به شرح زیر است که با تحقق آن‌ها زن می‌تواند از همسر جدا شود:

• عدم پرداخت نفقه از سوی مرد و در حالتی که اجبار به پرداخت نیز ممکن نباشد.
• سو رفتار یا سو معاشرت زوج به نحوی که امکان زندگی برای زوجه را مختل سازد.
• ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج
• جنون در حالتی که فسخ نکاح ممکن نباشد؛ مانند جنون ادواری.
• عدم اجرای دستور دادگاه در خصوص منع اشتغال زوج به کاری که با حیثیت خانوادگی زوجه تعارض داشته باشد.
• محکومیت مرد به مجازات حبس برای ۵ سال یا بیشتر.
• ابتلای مرد به اعتیادی که ادامه زندگی زوجه را دشوار کند.
• ترک زندگی مشترک توسط زوج بدون عذر موجه
• محکومیت قطعی زوج به دلیل جرمی که خلاف شان و حیثیت خانوادگی زن باشد.
• در صورتیکه زوجه از شوهر به دلیل عقیم بودن یا سایر مشکلات او بعد از ۵ سال زندگی همچنان صاحب فرزند نشود.
• در صورتیکه مرد مفقود‌الاثر باشد و بعد از ۶ ماه از رجوع زن به دادگاه همچنان پیدا نشود.
• در صورتیکه زوج بدون اجازه زوجه همسر دوم اختیار کند.

ضمانت اجرایی شروط ضمن عقد

برای اینکه شروط ضمن عقد ضمانت اجرایی داشته باشد، باید در سند ازدواج ذکر و مورد قبول طرفین قرار بگیرد و توسط آن‌ها امضا شود. علاوه بر وکلا توصیه می‌کنند که زوجین بعد از ثبت ازدواج به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند و شروط ۱۲ گانه ضمن عقد را که در عقدنامه امضا کرده‌‌اند در دفتر اسناد رسمی نیز به ثبت برسانند.

در برخی موارد ممکن است زوجین بعد از ازدواج برای یکدیگر شروط و توافقاتی در نظر بگیرند که در سند ازدواج ذکر نشده باشد، در این حالت نیز می‌توانند صرفا با مراجعه به دفتر اسناد رسمی توافقات و تعهدات تازه‌ای برای یکدیگر ایجاد کنند که این شروط دیگر شروط ضمن عقد نیستند، بلکه شروطی هستند که در ادامه به عقد افزوده شده‌اند. بنابراین زمان تنظیم شروط ضمن عقد در هنگام وقوع عقد است و پس از آن نیز طرفین می‌توانند برای ثبت رسمی شروط مورد توافق خود از مراجع قانونی ذی‌صلاح اقدام نمایند.

سایر شروط قابل درج در عقدنامه

علاوه بر شروط ۱۲ گانه ضمن عقد بهتر است برای ایجاد برابری میان زن و مرد، زوجین در قسمت توضیحات عقدنامه شروط دیگری را نیز ذکر کنند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

• شرط تحصیل
• شرط اشتغال
• شرط وکالت زوجه برای اجازه خروج از کشور
• شرط تقسیم اموال میان زوجین پس از طلاق
• حضانت فرزندان
• شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق

نمونه شروط ضمن عقد

مزایا و معایب شروط ضمن عقد

در این مطلب به بررسی شروط ۱۲ گانه ضمن عقد و سایر شروطی که زوجین می‌توانند هنگام ازدواج در خصوص آن‌ها توافق کنند صحبت کردیم. این شروط مزایا و معایب و موافقان و مخالفانی دارد. به طور کلی قانون در خصوص حقوق زنان دچار مشکلاتی است که زوجین می‌توانند هنگام ازدواج با استفاده از شروط ضمن عقد این خلاءها را پر کرده و تبعیض‌های صورت گرفته علیه زنان را جبران کنند.

با این حال در فرآیند قبول شروط ضمن عقد باید به حقوق مردان نیز توجه شود و طرفین به نحوی توافق نمایند که برابری میان زوجین ایجاد شود. برخی معتقدند بهتر است در ازای دریافت حقوق برابر، زوجه از مهریه خود بگذرد. این موضوع اصلا از سوی وکلا توصیه نمی‌شود زیرا مهریه در موارد دیگر مانند ارث، کارکردهای خاص خودش را دارد و بهتر است همه زنان مقدار معقول و مناسبی از مهریه را در کنار همه حقوق برابر داشته باشند.

اگر در خصوص شروط ۱۲ گانه ضمن عقد سوالی دارید، می‌توانید همین حالا با گروه وکلای هوداد ما تماس بگیرید.