نکات مهم در رابطه با ملاقات با فرزند

دادخواست ملاقات با فرزند یکی از انواع دادخواست‌هایی است که بعد از طلاق پدر و مادر در دادگاه خانواده قابل طرح است. برطبق قانون اگر شخصی که حضانت فرزند با وی است، مانع ملاقات فرزند توسط طرف دیگر شود، می‌توان دادخواست تقاضای ملاقات فرزند را به دادگاه ارائه نمود. دراین مورد می‌توان تقاضای دستور موقت فوری را از مرجع قضایی درخواست کرد. برطبق مصلحت طفل، دادگاه حق ملاقات برای فرزند تعیین می‌کند. برطبق ماده 54 قانون حمایت خانواده جلوگیری از ملاقات فرزند توسط یکی از والدین جرم است و در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات تعیین شده است. در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:

• حضانت فرزندان
• نحوه ملاقات با فرزند قبل از طلاق
• ملاقات فرزندان، باید به دادگاه مراجعه نمایند.
• تغییر زمان و مکان ملاقات فرزند پس از طلاق
• مصادیق قانونی سلب حضانت فرزند
• شرایط سلب حضانت فرزند
• مراحل سلب حضانت فرزند
• مجازات امتناع از ملاقات فرزند
• استرداد طفل
• دادخواست ملاقات با فرزند
• روند رسیدگی دادخواست ملاقات با فرزند
• ضمانت اجرای رای ملاقات با فرزند
• مدارک مورد نیاز برای دادخواست ملاقات فرزند

حضانت فرزندان

حضانت فرزندان یکی از موضوعات مهم خانواده است. با رسیدن فرزند به سن بلوغ حضانت پایان می‌یابد. حضانت دختر در سن 9 سالگی و پسر در 15 سالگی تمام می‌شود. همچنین در صورتیکه پدر و مادر صلاحیت حضانت طفل را نداشته باشند، حضانت به طرف مقابل واگذار می‌شود. بعد از پایان سن حضانت در دختر و پسر، انتخاب اینکه با چه کسی زندگی کنند، با خود فرزندان است.

برطبق ماده 1174 قانون مدنی، مکان و زمان ملاقات با فرزندان به عهده دادگاه خانواده است. همچنین در صورتیکه قبل از طلاق پدر و مادر جدا از هم زندگی کنند، در صورت اختلاف در مورد زمان و مکان ملاقات فرزندان، باید به دادگاه مراجعه نمایند.

با طلاق رابطه زوجیت پایان می‌یابد. اما رابطه والدین با فرزند ادامه دارد. هیچ شخصی نمی‌تواند مانع ملاقات پدر و مادر با فرزندان شود. همچنین نمی‌توان فرزند را بدون اجازه طرف دیگر از کشور خارج یا به شهر دیگر انتقال داد، مگر برطبق مصلحت فرزند و با اجازه دادگاه خانواده این امر صورت گیرد. والدین می‌توانند برطبق شرایط و موقعیت زندگی و شغلی خود درخواست تغییرمکان ملاقات فرزند را به دادگاه مطرح کنند.

در ماده 1173 قانون مدنی بیان شده است که اگر سوء رفتار مادر و پدری که حضانت طفل را برعهده دارند، ثابت شود، دادگاه خانواده حضانت فرزند را به قیم یا یکی از خویشاوندان مانند پدربزرگ پدری واگذار می‌کند.

برطبق قانون، حضانت فرزند دختر تا 7 سالگی و پسر تا 9 سالگی با مادر است. همچنین حضانت دختر از 7 تا 9 سالگی با مادر و پسر از 9 تا 15 سالگی با پدر است. بعد از سن بلوغ فرزندان خودشان تعیین می‌کنند، با چه کسی زندگی کنند.

برطبق قانون مدنی شرایط سلب حضانت فرزند شامل موارد ذیل است:

• سوء استفاده از فرزند و اجبار به شغل ضد اخلاقی مانند قاچاق، فحشا، فساد و تکدی گری
• ضرب و جرح فرزند
• مبتلا شدن والدین به بیماری های اعصاب و روان بر طبق نظر پزشک قانونی
• سوء رفتار و سوء معاشرت شخص
• اعتیاد پدر و مادر به مواد مخدر و مشروبات الکلی

هریک از پدر و مادری که در مورد صلاحیت طرف مقابل در حضانت فرزند ادعایی دارند، می‌تواند دادخواست سلب حضانت طفل را به دادگاه خانواده مطرح کنند. برای اثبات این ادعا باید دلایل و مدارک قانونی وجود داشته باشد. در صورتیکه ادعا شود که کودک مورد ضرب و جرح قرار گرفته است باید آثار ضرب و شاهد وجود داشته باشد. هریک از والدین که فوت کنند، حضانت طفل با والدین زنده است. در صورتیکه هر دو پدر و مادر فوت کنند، حضانت به پدربزرگ یا یکی از خویشاوندان واگذار می‌شود.

برطبق ماده 54 قانون خانواده، در صورتیکه شخص از مسئولیت حضانت فرزند خودداری کند یا باعث امتناع از ملاقات فرزند شود، برای اولین بار به مجازات پرداخت نقدی درجه 8 و در صورت تکرار این عمل به حداکثر مجازات تعیین شده در این مورد در قانون محکوم می‌شود. همچنین هر شخصی که در مورد اجرای حکم در خصوص حضانت فرزند امتناع کند یا مانع اجرای حکم شود یا از رد نمودن طفل به طرف دیگر جلوگیری کند، با تقاضای ذینفع و دستور دادگاه تا اجرای حکم بازداشت می‌شود

قانون برطبق ماده 40 قانون حمایت خانواده به مرجع قضایی اجازه داده است که هر شخصی که از استرداد طفل امتناع کند، بازداشت شود. این مورد در امتناع از اجرای دستور موقت فوری ملاقات فرزند قابل اجرا نیست. برطبق نظریه مشورتی قوه قضائیه شماره 3/1619-92 ضمانت اجرای بازداشت در امتناع از ملاقات فرزند مربوط به حکم است نه دستور موقت که قرار است.

هر یک از زوجین به طرفیت همسر خود می‌تواند دادخواست ملاقات با فرزند را در دادگاه خانواده مطرح کند. اگر چه حضانت فرزند به یکی از زوجین داده شده است، اما حق ملاقات فرزند برای طرف دیگر وجود دارد. ملاقات فرزند براساس سن کودک و رابطه والدین از 24 ساعت الی 72 ساعت در آخر هفته تعیین می‌شود.

برای طرح دادخواست ملاقات فرزند مادر می‌تواند در محل اقامت خود یا طرف دیگر دادخواست را ارائه نماید. مرجع صالح رسیدگی به دادخواست ملاقات فرزند، دادگاه خانواده است.در مورد پدر، محل اقامت مادر طفل مرجع صالح رسیدگی است. دستور موقت نیز همراه با دادخواست مربوطه قابل طرح است. دادگاه خانواده در ابتدا برطبق قانون آیین دادرسی مدنی در مورد دستور موقت تصمیم گیری می‌کند. طرفین در مورد رای صادر شده در مورد ملاقات طفل می‌توانند درخواست تجدیدنظر کنند.

در مورد امتناع از ملاقات فرزند در قانون مجازات اسلامی ضمانت اجرایی تعیین شده است. برطبق ماده 632 قانون مجازات اسلامی امتناع از ملاقات طفل حبس درجه 7 است. برطبق ماه 66 و 65 قانون مجازات اسلامی این مجازات به جایگزین حبس قابل تبدیل است.

مدارک لازم برای طرح دادخواست ملاقات با فرزند شامل شناسنامه و کارت ملی، اصل سند ازدواج دائم و مشخصات هویتی فرزند است. ثبت دادخواست باید در سامانه ثنا انجام شود.