قبل از آنکه به سراغ شرایط قیم شدن در قانون ایران برویم باید این نکته را بیان کنیم که قیم کیست؟ چه کسانی میتوانند قیم شوند؟
به بیانی سادهتر قیمومت در صورتی ایجاد میشود که فرد صغیر، مجنون، سفیه، ولی قهری مثل پدر یا جد پدری نداشته باشد و طبق قوانین ایران هر کس از بستگان فرد میتواند به دادستان اعلام کند که برای جلوگیری از سوءاستفادههای مالی و غیرمالی فرد صغیر و سفیه یا مجنون، قیم او شود.
شرایط قیم شدن در قانون اسلامی ایران بدین گونه است که زمانی که اشخاص حقیقی یا مراجع انتظامی یا از بستگان صغیر به دادستانی ایران درخواست قیمومت میدهند دادستان دستور تحقیقات را درباره چگونگی اوضاع مهجور و حفظ اموال آن به مراجع انتظامی صادر کرده و در صورت آنکه بستگان محجور، خواهان قیمومت او باشند، دادستانی درباره احضار حسن سابقه آنها تحقیق به عملآورده و در صورت تأیید بودن، حکم قیمومت آنها را میدهد.
قیم کیست؟
قیم درواقع فردی است که با پیشنهاد دادستان و دادگاه برای تعیین امور مالی محجورین با نظارت دادستانها انتخاب میشود. زیرا محجورین فاقد عقل در معاملات مالی خود هستند و باعث ضرر و زیان و به خطر انداختن منافع خود میشوند. به همین دلیل قانونگذار برای رعایت حال محجورین و عدم سوءاستفاده مالی از آنها، موضوع قیم را مطرح کرده است.
انواع قیم در قانون اساسی ایران
یکی از نکات در مورد شرایط قیم شدن در ایران، انواع قیمومت است. بهصورت کلی قیمومت در ایران بهصورت دائمی و اتفاقی است. قیم اتفاقی در موارد خاص میتواند از طرف مهجور اقامه دعوا کرده و قیمومت دائمی به اینگونه است که قیم تا زمانی که مهجور به سن قانونی برسد وظیفه قیمومت او را داشته و در صورت عزل توسط مراجع قضایی، دیگر نمیتواند در مورد امور حقوقی او تصرفاتی داشته باشد. بعد از به سن قانونی رسیدن محجورین، درزمانی که توسط مراجع قضایی از او رفع حجر شود قیم عزل خواهد شد.
شرایط قیم شدن مادر برای کودکان
در صورت نبودن پدر و اجداد پدری، اولویت قیم شدن برای مادر است. به بیان سادهتر زن و شوهر یا نزدیکان فرد محجور برای صلاحیت قیم شدن، نسبت به دیگران مقدمتر هستند. زمانی که مادر ازدواجنکرده باشد و با داشتن صلاحیت برای قیم شدن فرزندان خود اقدام کند قانونگذار او را در اولویت قرار میدهد. این صلاحیت میتواند شامل: صفت امانتداری، قدرت برای داشتن اداره داراییها، نگهداری و توان مدیریت امور مالی او و رفتار درست و حسن سابقه باشد.
در صورت آنکه مادر ازدواج مجدد داشته باشد باید به مدت ۱ ماه از تاریخ انعقاد عقد نکاح به دادستان یا نماینده اطلاع داده و در صورت بررسی دادستان میتواند تقاضای تعیین قیم جدید یا ادامه قیمومت مادر را بدهد. در صورت آنکه مادر ازدواج دوم کرده باشد و در مدت مقرر به دادستان و نماینده اطلاع ندهد مدعیالعموم قادر است تقاضای عزل او را کند.
چه کسانی شرایط قیم شدن را ندارند؟
در قوانین اسلامی ایران افرادی که قادر به قیم شدن نیستند عبارتاند از:
- افرادی که تحت ولایت قیمومت دیگران بوده قادر نیستند قیم محجور دیگری شوند.
- کسانی که به جنایتی محکوم شدهاند مانند: سرقت، خیانتدرامانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس، ورشکسته و ….
- افرادی که حکم ورشکستگی آنها از طریق دادگاه صالح صادرشده؛ اما ورشکستگی آنها تصفیه نشده باشد.
- افرادی که فساد اخلاقی داشته و به این عمل معروف باشند.
طبق ماده ۱۲ ۳۳ قانون مدنی ایران زن قادر نیست بدون رضایت شوهر خود قیم کسی شود. تمامی افراد گفتهشده در بندهای بالا صلاحیت قیم شدن را نداشته و نمیتوانند حتی اگر از نزدیکان شخص محجور باشند تقاضای قیمومت از دادگاه داشته باشند.
تفاوت حضانت و قیم بودن در چیست؟
از دیگر شرایط قیم شدن آگاهی به حیطه اختیارات قیم و تفاوت آن با حضانت است. حضانت درواقع به معنی نگهداری فرزندان صغیر توسط پدر یا مادر یا نزدیکان اوست. قانونگذار برای حمایت از قانون خانواده برای حضانت فرزندان دختر که ازنظر روحی و روانی به مادر احتیاج دارند حضانت را برای مادر گذاشته، مگر اینکه مادر فاقد شرایط اخلاقی و رفتاری باشد. معمولاً تا هفتسالگی، حضانت دختر با مادر اوست و بعد از نهسالگی، دختر میتواند زندگی با والدین خود را انتخاب کند. برای پسر حضانت حدوداً تا 7 سالگی با مادر او بوده و بعدازآن با پدر تا سن پانزدهسالگی میباشد.
اما قیم بودن معنی دیگری دارد و فرد تا زیر ۱۸ سال قادر به دخلوتصرف در امور حقوقی خود نیست. ممکن است حضانت فرد مهجور با شخص دیگری باشد؛ اما قیم بودن آن را کس دیگری بر عهده بگیرد.
بیشتر بخوانید: مزایای داشتن وکیل انحصار وراثت چیست؟
شرایط و اختیارات قیم
وظایف قیم از زمانی که حکم قیمومت آن داده میشود شروعشده و به شرح زیر میباشد.
- نگهداری، مواظبت و تربیت محجور مانند نگهداری بهداشتی و جلوگیری از خطرات جانی در صورت نبودن حضانت او توسط شخص دیگر
- سعی در بهبود وضعیت مهجور در خصوص بیمار شدن مهجور یا صغیر
- تعلیم و تربیت طفل صغیر به همراه آموزش علم، صنعت و متناسب با وضعیت خانوادگی او
- اداره و نگهداری اموال و حفظ حقوق مالی او
شرایط قیم شدن در ایران، حسن اخلاق، امانت دارای، عدم سوءسابقه و… هستند. افرادی که فاقد توانایی مالی، عقل، سابقه کیفری، فساد اخلاقی و…. باشند توانایی قیم شدن را از سو دادگاه ندارند. در صورت فوت پدر، مادر میتواند تا قبل از ازدواج مجدد، حکم قیمومت را برای فرزندان صغیر و محجور خود دریافت کند؛ اما در صورت ازدواج مجدد باید به مدت یک ماه به دادگاه صالح اطلاع دهد تا دادگاه حکم قیم جدید یا ادامه دادن قیمومت مادر را بدهد. قیم وظیفه و اختیارات مهمی مانند سعی در نگهداری درست صغیر، حفظ سلامت او، تعلیم و تربیت، محافظت از عدم سوءاستفاده مالی از محجور و تلاش در نفع او را دارد. در صورت عدم توانایی مدیریت، مدعیالعموم یا دیگر نزدیکان صغیر و محجور میتوانند از دادگاه تقاضای عزل قیمومت وی را داشته باشند.
دادگاه با بررسی صحیح، در صورت صحت قضیه، حکم عزل قیوم را میدهد. مدتزمان قیمومت تا رسیدن سن ۱۸ سالگی صغیر است و بعدازآن قیمومت باطل میشود. در صورت آنکه صغیر بعدازاین سن نتواند بد را از خوب و منافع خود را تشخیص دهد بهحکم دادگاه برای جلوگیری از سوءاستفاده مالی از وی همچنان قیمومت باقی میماند.
چنانچه هرگونه سوال در رابطه با قیومیت دارید میتوانید با گروه وکلای هوداد در میان بگذارید.
2 دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
چنانچه سرپرستی عکس خودشو روشناسنامه مادرمو محجور بزنه وام بگیره قسط وام راچه کسی باید بپردازد و درصورت فوت مادر آیا بیمه عمر و پول دفن او راباحساب بانکی او بردارد سرپرستی متهم توجه مرحومه میشود وبیمه فوت تاریخ داربین چه کسانی تقسیم گردد درصورت درخیابان بودن محجور ایاحقوق مستمری مادر ب اونمیرسه
کجابایدشکایت کندکنکره شعبه دارد
بسیار مفید و قابل فهم سپاسگزارم