طلاق بائن چیست؟

طلاق بائن چیست؟

طلاق دارای دو نوع است؛ طلاق بائن و طلاق رجعی. در طلاق رجعی مرد می‌تواند در مدت عده برای شروع مجدد زندگی مشترک، به زوجه رجوع کند. در مقابل، طلاق بائن به معنی این است که مرد دیگر امکان رجوع در زمان عده را نخواهد داشت. بنابراین اگر بخواهد مجدد با زن زندگی خود را آغاز کند باید دوباره با یکدیگر عقد کنند. به عبارت دیگر در این نوع طلاق علاقه و عشق میان زوجین به طور قانونی تمام‌شده در نظر گرفته می‌شود و در نتیجه مرد در زمان عده امکان رجوع نخواهد داشت. در این مقاله در رابطه با انواع طلاق بائن آشنا شویم و بررسی کنیم که آیا طلاق توافقی طلاق بائن است یا رجعی؟

انواع طلاق بائن

بر طبق ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی در موارد زیر طلاق بائن است:

• طلاق یائسه

اگر مردی همسر خود را در زمان یائسگی طلاق دهد، نوع طلاق بائن است. زن یائسه زنی است که عادت ماهیانه و توان بارداری ندارد. معمولا زنان پس از ۵۰ سالگی به یائسگی می‌رسند.

• طلاق قبل از نزدیکی

اگر مردی قبل از برقراری رابطه جنسی، همسر خود را طلاق دهد این طلاق بائن است و امکان رجوع در آن وجود ندارد.

• طلاق خلع و مبارات تا زمانی‌که زن رجوع نکرده باشد

خلع

در طلاق بائن خلع، زن به دلیل کراهتی که از مرد دارد، مبلغی را با توافق طرفین به زوج می‌پردازد و خواستار طلاق می‌شود. به عبارت دیگر مرد در ازای پرداخت مبلغی از سوی زن، او را طلاق می‌دهد.

مبارات

در این حالت هر دو طرف از یکدیگر بیزارند و این کراهت و تنفر دو طرفه است. این طلاق نیز بائن است و رجوع در آن امکان‌پذیر نیست.

• طلاق برای سومین مرتبه پس از سه وصلت متوالی (‌ تفاوتی ندارد که این وصلت نتیجه رجوع باشد یا نکاح مجدد)

ممکن است مردی همسر خود را به صورت رجعی طلاق دهد و در زمان عده به او رجوع کند. بعد از آن مجدد برای بار دوم او را طلاق دهد و سپس برای بار سوم با وی ازدواج کند. در این حالت اگر برای بار سوم نیز مرد همسر خود را طلاق دهد، این طلاق بائن است و دیگر مرد اجازه ندارد به همسر خود رجوع کند. بنابراین در این حالت مرد باید برای ازدواج مجدد با همسر سابق خود، او را به عقد نکاح خویش درآورد.

آیا طلاق توافقی یک نوع طلاق بائن است؟

در طلاق توافقی زن و مرد به صورت توافقی از یکدیگر جدا می‌شوند. در مورد اینکه این طلاق بائن است یا رجعی نظرات مختلفی ارائه شده است. بعضی معتقدند که چون زوجین با توافق تصمیم به جدایی گرفته‌اند طلاق بائن مبارات است و رجوع امکان‌پذیر نخواهد بود. اما در مقابل عده‌ای عقیده دارند این طلاق از نوع بائن نیست و رجعی است زیرا ممکن است زوجین علی‌رغم علاقه متقابل بنابه دلایلی تصمیم بگیرند از یکدیگر به صورت توافقی جدا شوند.

اگر زن در طلاق وکالت داشته باشد، طلاق بائن است یا رجعی؟

در برخی موارد ممکن است مرد به زن برای طلاق وکالت دهد ویا به اصطلاح حق طلاق را به زن میدهد. بر اساس این وکالت زن می‌تواند از همسر خود طلاق بگیرد. در این حالت طلاق صورت گرفته بائن است زیرا اگر رجعی باشد مرد می‌تواند بدون اراده زن در زمان عده به او رجوع کند و طلاق را منتفی نماید. در نتیجه اگر این طلاق را بائن ندانیم، از نظر ماهیت، جدایی زوجین به واسطه وکالت در طلاق، بی‌معنا و بی‌فایده خواهد بود.

آثار طلاق بائن

مطمئنا اولین و مهم‌ترین تاثیر طلاق، جدایی کامل زوجین از یکدیگر است. در نتیجه پس از این جدایی، مرد تکلیفی در قبال پرداخت نفقه به زوجه ندارد. بعد از این جدایی زوجه باید منزل زوج را ترک کند و اگر عده نداشته باشد می‌تواند مجدد ازدواج کند. لازم به ذکر است که پس از طلاق زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند. البته اگر زوج همسر خود را در زمان بیماری طلاق دهد و سپس در اثر این بیماری بمیرد، زن از او ارث می‌برد و انحصار وراثت برای زن نیز صورت می گیرد، حتی اگر طلاق نوع بائن باشد. منتهی مشروط به اینکه زوجه در این مدت، ازدواج مجدد نداشته باشد.

رجوع از بذل در طلاق بائن

در طلاق خلع که نوعی از طلاق بائن است، زن در ازای پرداخت مبلغی تحت عنوان فدیه از شوهر خود جدا می‌شود. در این نوع از طلاق مرد امکان رجوع ندارد. اما اگر زن به این فدیه که به همسرش پرداخته است، رجوع کند، به مرد اجازه داده می‌شود که در صورت تمایل به همسر خود بازگردد.

این رجوع به بذل که توسط زوجه صورت می‌گیرد باید برای صحت دارای شرایطی باشد:

• زوجه در ایام عده به فدیه رجوع کند.
• زوج در ایام عده از رجوع زن به فدیه اطلاع پیدا کند

مهریه در طلاق بائن

بنابراین، اگر زوج از رجوع زن به بذل اطلاع نداشته باشد، رجوع باطل است و حقی برای مرد ایجاد نمی‌شود. به عبارت دیگر با رجوع زن وصف بائن بودن از طلاق برداشته و امکان رجوع فراهم می‌شود. در این حالت زوجه بذل را به صورت هبه غیرمعوض به زوج می‌بخشد. به عبارت دیگر در این صورت، زوج بدون بازپرداخت بذل حق رجوع خواهد داشت. البته با رجوع زوج، ازدواج پیشین احیا می‌شود و مهریه قبلی برقرار می‌شود. اما اگر بعد از انقضای مدت عده، زوجین مجدد به عقد نکاح یکدیگر درآیند، باید مهریه جدید تعیین شود.

در رابطه با توقیف اموال برای مهریه و به اجرا گذاشتن مهریه حتما مقاله مربوطه را بخوانید.

عده طلاق بائن

مدت عده در طلاق از نوع بائن، به باکره بودن یا نبودن زن بستگی دارد. به عبارت دیگر اگر زوجه غیرمدخوله باشد و رابطه زناشویی ایجاد نشده باشد، عده طلاق برای زن وجود ندارد. زیرا زن باکره است و به لحاظ شرعی می‌تواند مجدد بدون عده با مرد دیگری ازدواج کند. اما اگر زوجه مدخوله باشد، باید بعد از طلاق عده نگه دارد. عده زن غیر حامل بعد از طلاق ۲ طهر است و عده زنی که عادت ماهیانه نداشته باشد ۴۵ روز است.

خواستگاری در زمان عده طلاق بائن

اگر زوجه باکره باشد، عده ندارد و در نتیجه پس از طلاق از نوع بائن می‌تواند فورا با فرد دیگری ازدواج کند. اما اگر زن مدخوله باشد، در مدت عده نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند. البته خواستگاری در زمان عده طلاق بائن به لحاظ شرعی حرام نیست؛ در حالیکه در طلاق رجعی خواستگاری از زن حرام است.

طلاق به دلیل عسر و حرج زوجه

در صورتیکه زن در طول زندگی با مرد دچار عسر و حرج شود، می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق کند. تعیین عسر و حرج به تشخیص دادگاه و با توجه به عرف مشخص می‌شود. با این حال بر طبق  ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، موارد زیر می‌تواند موجب عسر و حرج شود:

• ترک زندگی توسط زوج به مدت ۹ ماه متناوب در ۱ سال یا به مدت ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه
• اعتیاد زوج به شکلی که زندگی را مختل کند و مرد از ترک اعتیاد امتناع نماید
• محکومیت قطعی زوج به حبس ۵ سال یا بیشتر
• ضرب و شتم و سوءرفتار مستمر که برای زوجه قابل تحمل نباشد.
• ابتلای زوج به بیماری صعب‌العلاج که زندگی مشترک را مختل سازد.

مشورت با وکیل برای طلاق بائن

دریافت مشاوره از یک وکیل طلاق می‌تواند روند طلاق را تسریع و تسهیل کند و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کند. گاهی اوقات افراد به دلیل عدم آگاهی از حقوق و تعدات‌شان دچار مشکل می‌شوند. به همین دلیل نیاز است که حتما قبل از انجام هر عمل حقوقی با یک مشاور خبره صحبت کنید.

گروه وکلای هوداد آماده ارائه خدمات مشاوره به شما عزیزان است؛ بنابراین می‌توانید برای دریافت راهنمایی و پاسخ به سوالات حقوقی خود در زمینه طلاق، با کارشناسان خبره و زبده ما هوداد تماس بگیرید.